Trwa mozolny i precyzyjny demontaż barkowych, wielkoformatowych obrazów sztalugowych wraz z ramami w nawie głównej.
Ważą po kilkaset kilogramów, powierzchnia każdego z nich wynosi blisko 50 m². Wielkoformatowe obrazy w Katedrze Świdnickiej mają wielkość standardowego mieszkania. Aby je zdjąć, konserwatorzy musieli najpierw zdemontować olbrzymie ramy składające się z ośmiu części.
– Każdy element jest najpierw przypinany do rusztowania pasami, żebyśmy mogli go zdemontować. Jest on również zabezpieczany linami. Jak się tylko uda go zdemontować od głównej ramy, jest wtedy odpinany od rusztowania i ściągany na dół – mówi Katarzyna Łopatowska, konserwator dzieł sztuki.
Katedra w takim zakresie nie była remontowana od ponad 100 lat. W tym czasie doszło do dewastacji wielu dzieł sztuki. Olbrzymie obrazy pochodzą z XVII wieku. Ze ściany w nawie głównej w celach konserwatorskich nie były ściągane jeszcze nigdy. Dziś już są tak zniszczone, że trudno dojrzeć, co przedstawiają.
Zobacz jak przebiega proces nakładania ściągniętego płótna na wałek.
Aktualny stan techniczny obiektów zabytkowych wnętrza Katedry jest zły. Obiekty składają się z elementów oryginalnych, a wieloletni brak zabiegów konserwatorskich prowadzi do niebezpiecznego ich zagrożenia. Obrazy w nawie głównej najprawdopodobniej nigdy nie były demontowane od czasu powieszenia, a sprawdzenie bezpieczeństwa zawieszenia wymaga ich demontażu. Drewno większości elementów wyposażenia jest zaatakowane przez szkodniki drewna w stopniu zagrażającym spoistość detali rzeźbiarskich i architektonicznych, co może spowodować ich odpadnięcie, całkowitą degradację oraz zagrozić osobom przebywającym w kościele.
– Obrazy są bardzo w złym stanie, zarówno ramy, które są zarażone kołatkiem (groźnym szkodnikiem, którego larwy żerują w nawet bardzo starym kilkusetletnim drewnie), jak i samo płótno, które jest bardzo mocno uszkodzone. Wiele z nich ma po kilkadziesiąt łat. Warto przypomnieć, że kościół w XVIII wieku w czasach pruskich został zamieniony na magazyn zbożowy. Tu trzymano paszę dla koni i bydła przez 17 lat. Był tu też obóz jeniecki i szpital wojskowy. Wtedy też doszło do straszliwej dewastacji tego miejsca – opowiada Mariusz Barcicki, przewodnik po katedrze.
Pilnej renowacji potrzebuje cała Katedra. Z fasady spadają kamienne elementy. Zniszczona jest także iglica na wieży kościoła i wieńcząca ją metalowa kula. Kompleksowy remont to jednak olbrzymi koszt, nawet 60 mln zł. Trwające obecnie prace realizowane są dzięki dotacji Ministerstwa Kultury ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
– Realizujemy zadanie pod nazwą Konserwacja, rewitalizacja i digitalizacja barokowego wnętrza gotyckiej Katedry Świdnickiej. Dotację mamy na prawie 17 mln zł, parafia musi natomiast dołożyć 3 mln zł wkładu własnego – informuje proboszcz katedry ks. Piotr Śliwka.
Cały czas trwają czynności zdejmowania monumentalnych obrazów, których jest 6 egzemplarzy. Nawijane są na specjalne wałki są transportowane do pracowni konserwatorskich w Krakowie.
– Trzeba wzmocnić strukturalnie to drewno, które miejscami jest bardzo zjedzone przez robaki i prawie się nie trzyma. Jest to tylko skorupa. Dlatego trzeba je odnowić, odświeżyć złocenia, warstwy malarskie, przywrócić dawny blask – tłumaczy pani konserwator.
Jednocześnie stawiane jest rusztowanie, które posłuży do przeprowadzenia prac konserwatorskich na ścianach nawy głównej. Trwające prace obejmą także konserwację malowideł na ścianach i sklepieniach nawy oraz prezbiterium, konserwację 8 owalnych obrazów wielkoformatowych z ramami i konserwację 9 rzeźb ustawionych na filarach nawy głównej. Prace konserwatorskie potrwają kilka lat.
Katedra Świdnicka to budowla o znacznych walorach historycznych (wpisana do rejestru zabytków) i powinna stanowić ozdobę miasta Świdnica oraz stanowić ważny obiekt zabytkowy odwiedzany przez rzesze turystów. Obrazy, malowidła ścienne, figury, ambona i ołtarze stanowiące elementy wnętrza katedry to cenne obiekty sztuki i rzemiosła artystycznego, powstające na przestrzeni XIV, XV-XVIII wieku, ze szczególnym uwzględnieniem okresu barokowego. Wiele obrazów z wnętrza katedry to dzieła jednych z ważniejszych malarzy śląskiego baroku.
Celem planowanych prac konserwatorskich i renowacyjnych jest zahamowanie postępujących procesów degradacji oraz ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego, a także odsłonięcie spod przemalowań i pięćdziesięcioletniej warstwy brudu oryginalnego piękna i ujawnienie barokowego zamysłu estetycznego, a tym samym przywrócenie centralnej części Katedry należytego wyglądu i znaczenia. Prawidłowo odrestaurowane wnętrze stanowić będzie niewątpliwą atrakcję turystyki kulturowej oraz znakomity przykład na przedstawienia śląskiego baroku.
———————————————————————————————————————————————-
Parafia stoi przed wielkim wyzwaniem pozyskania wkładu własnego. Prace będą trwały prawie trzy lata. Na każdy rok potrzebny będzie 1 mln zł, co miesięcznie wychodzi ponad 80 tys. zł. Takich kosztów parafia sama nie jest w stanie udźwignąć. Dlatego poszukujemy ludzi dobrej woli, którzy swoją ofiarą i modlitwą będą wspierać remont naszej katedry.
Liczymy, że dzieło to znajdzie zrozumienie i wielu ofiarodawców. Ofiary można przekazywać indywidualnie oraz na konto parafii Santander Bank Polska Oddział Świdnica 24 1090 2369 0000 0006 0200 1960.
———————————————————————————————————————————————-
